Tập 5: Kinh Hoa Nghiêm - Phẩm hạnh Phổ Hiền thứ ba mươi sáu

KINH HOA NGHIÊM

ĐẠI PHƯƠNG QUẢNG PHẬT

Hán dịch: Sa Môn Thật Xoa Nan Đà

Việt dịch: Tỳ Kheo Thích Minh Định

TẬP 5

  Xem Kinh dạng pdf

KINH HOA NGHIÊM

ĐẠI PHƯƠNG QUẢNG PHẬT

QUYỂN BỐN MƯƠI CHÍN

PHẨM HẠNH PHỔ HIỀN

THỨ BA MƯƠI SÁU

Bấy giờ, đại Bồ Tát Phổ Hiền lại bảo đại chúng các đại Bồ Tát rằng : Phật tử ! Như ở trước đã nói, đó chỉ là tuỳ căn cơ của chúng sinh, mà lược nói ít phần cảnh giới của Như Lai.

Tại sao ? Chư Phật Thế Tôn vì các chúng sinh không có trí huệ làm ác, tính toán cái ta và của ta, chấp trước vào thân, điên đảo ngu si, tà kiến phân biệt, với các ràng buộc luôn cùng tương ưng, theo dòng sinh tử, xa đạo Như Lai, nên Phật xuất hiện ra đời.

Phật tử ! Tôi chẳng thấy một pháp nào, lỗi lầm lớn bằng các Bồ Tát đối với Bồ Tát khác, khởi tâm sân hận.

Tại sao ? Phật tử ! Vì nếu các Bồ Tát khởi tâm sân hận với Bồ Tát khác, tức thành tựu trăm vạn cửa chướng ngại.

Những gì là trăm vạn chướng. Đó là : Chướng chẳng thấy bồ đề. Chướng chẳng nghe chánh pháp. Chướng sinh về thế giới bất tịnh. Chướng sinh vào các đường ác. Chướng sinh vào nơi các nạn. Chướng nhiều các bệnh tật. Chướng nhiều người phỉ báng. Chướng sinh vào cõi ngu độn. Chướng hoại mất chánh niệm. Chướng thiếu trí huệ.

Chướng mắt, chướng tai, chướng mũi, chướng lưỡi, chướng thân, chướng ý. Chướng ác tri thức. Chướng bạn ác đảng. Chướng thích tu tiểu thừa. Chướng thích gần kẻ phàm ngu.

Chướng chẳng tin ưa người đại oai đức. Chướng thích cùng ở với người lìa chánh kiến. Chướng sinh vào nhà ngoại đạo. Chướng trụ cảnh giới ma. Chướng lìa khỏi chánh giáo của Phật. Chướng chẳng thấy bạn lành. Chướng khó trồng căn lành. Chướng tăng pháp bất thiện. Chướng được nơi hạ liệt. Chướng sinh nơi biên địa.

Chướng sinh vào nhà kẻ ác. Chướng sinh trong ác thần. Chướng sinh trong : Rồng ác, Dạ Xoa ác, Càn Thát Bà ác, A Tu La ác, Ca Lâu La ác, Khẩn Na La ác, Ma Hầu La Già ác, La Sát ác. 

Chướng chẳng thích Phật pháp. Chướng tập pháp nhi đồng ngu muội. Chướng ưa chấp tiểu thừa. Chướng chẳng ưa đại thừa. Chướng tánh nhiều sợ hãi. Chướng tâm thường ưu sầu. Chướng ái chấp sinh tử. Chướng chẳng chuyên Phật pháp. Chướng chẳng vui thấy nghe thần thông tự tại của Phật. Chướng chẳng đắc được các căn Bồ Tát.

Chướng chẳng tu hành tịnh hạnh Bồ Tát. Chướng thối khiếp thâm tâm Bồ Tát. Chướng chẳng sinh đại nguyện Bồ Tát. Chướng tâm chẳng phát nhất thiết trí. Chướng giải đãi đối với hạnh Bồ Tát. Chướng không thể tịnh trị các nghiệp. Chướng không thể nhiếp lấy phước lớn. Chướng trí lực không thể sáng lợi. Chướng dứt nơi trí huệ rộng lớn. Chướng chẳng hộ trì các hạnh Bồ Tát.

Chướng thích phỉ báng lời nói của bậc nhất thiết trí. Chướng xa lìa chư Phật bồ đề. Chướng thích ở các cảnh giới ma. Chướng chẳng chuyên tu cảnh giới Phật. Chướng chẳng quyết định phát hoằng thệ nguyện của Bồ Tát. Chướng chẳng thích ở chung với Bồ Tát. Chướng chẳng cầu căn lành của Bồ Tát. Chướng tánh nhiều kiến hoặc. Chướng tâm thường ngu tối. Chướng không thể thực hành bố thí bình đẳng của Bồ Tát, vì tham sân không bỏ được.

Vì không giữ giới của Như Lai, nên chướng khởi phá giới. Vì không thể vào môn kham nhẫn, nên chướng khởi ngu si não hại sân hận. Vì không thể thực hành đại tinh tấn của Bồ Tát, nên chướng khởi sự giải đãi cấu bẩn. Vì không thể đắc được các tam muội, nên chướng khởi tán loạn. Vì không tu trị Bát Nhã Ba La Mật, nên chướng khởi ác huệ. Chướng ở trong xứ phi xứ, không thiện xảo. Chướng đối với độ chúng sinh, không phương tiện. Chướng ở trong trí huệ Bồ Tát, không thể quán sát. Chướng ở trong pháp xuất ly của Bồ Tát, không thể biết rõ.

Chướng vì không thành tựu mười thứ mắt rộng lớn của Bồ Tát, nên mắt như sinh ra đã mù. Chướng vì tai không nghe pháp vô ngại, nên miệng như câm. Chướng vì chẳng đủ tướng tốt, nên căn mũi phá hoại. Chướng vì không thể biện rõ lời lẽ chúng sinh, nên thành tựu căn lưỡi. Chướng vì khinh tiện chúng sinh, nên thành tựu căn thân. Chướng vì tâm nhiều cuồng loạn, nên thành tựu ý căn. Chướng chẳng giữ ba thứ luật nghi, nên thành tựu thân nghiệp. Chướng vì luôn khởi bốn thứ lỗi lầm, nên thành tựu lời nghiệp. Chướng vì sinh nhiều tham sân tà kiến, nên thành tựu ý nghiệp. Chướng tặc tâm cầu pháp.

Chướng đoạn tuyệt cảnh giới Bồ Tát. Chướng ở trong pháp Bồ Tát dũng mãnh, sinh tâm thối khiếp. Chướng ở trong đạo xuất ly của Bồ Tát, sinh tâm lười biếng. Chướng ở trong môn trí huệ quang minh của Bồ Tát, sinh tâm ngừng nghỉ. Chướng ở trong niệm lực Bồ Tát, sinh tâm hạ liệt nhu nhược. Chướng ở trong giáo pháp Như Lai, không thể trụ giữ. Chướng nơi đạo lìa sinh của Bồ Tát, không thể gần gũi. Chướng nơi đạo không thất hoại của Bồ Tát, không thể tu tập. Chướng tuỳ thuận nhị thừa chánh vị. Chướng xa lìa giống tánh chư Phật Bồ Tát ba đời.

Phật tử! Nếu Bồ Tát đối với các Bồ Tát khởi một tâm sân, thì sẽ thành tựu trăm vạn cửa chướng như vậy. Tại sao? Phật tử! Vì ta không thấy có một pháp nào, lỗi ác lớn bằng các Bồ Tát đối với Bồ Tát khác khởi tâm sân.

Cho nên các đại Bồ Tát muốn mau viên mãn các hạnh Bồ Tát, thì phải siêng tu mười pháp. Những gì là mười? Đó là:

Tâm chẳng xả bỏ tất cả chúng sinh. Đối với các Bồ Tát sinh tưởng Như Lai. Vĩnh viễn không phỉ báng tất cả Phật pháp. Biết các cõi nước không cùng tận. Đối với hạnh Bồ Tát, sinh tâm tin ưa thâm sâu. Chẳng xả bỏ tâm bồ đề bình đẳng hư không pháp giới. Quán sát bồ đề, vào lực của Như Lai. Tinh cần tu tập biện tài vô ngại, giáo hoá chúng sinh không có mỏi nhàm. Trụ tất cả thế giới, tâm không chấp trước. Đó là mười.

Phật tử! Đại Bồ Tát an trụ mười pháp này rồi, liền được đầy đủ mười thứ thanh tịnh. Những gì là mười? Đó là:

Thông đạt pháp thâm sâu thanh tịnh. Gần gũi thiện tri thức thanh tịnh. Hộ trì các Phật pháp thanh tịnh. Thấu đạt cõi hư không thanh tịnh. Vào sâu pháp giới thanh tịnh. Quán sát vô biên tâm thanh tịnh. Với tất cả Bồ Tát đồng thiện căn thanh tịnh. Chẳng chấp các kiếp thanh tịnh. Quán sát ba đời thanh tịnh. Tu hành tất cả các Phật pháp thanh tịnh. Đó là mười.

Phật tử! Đại Bồ Tát trụ mười pháp này rồi, liền được đầy đủ mười thứ trí rộng lớn. Những gì là mười? Đó là:

Trí biết tất cả tâm hạnh của chúng sinh. Trí biết tất cả nghiệp báo của chúng sinh. Trí biết tất cả Phật pháp. Trí biết tất cả Phật pháp lý thú sâu dày. Trí biết tất cả môn Đà la ni. Trí biết tất cả văn tự biện tài. Trí biết tất cả lời lẽ âm thanh từ biện thiện xảo của chúng sinh. Trí khắp hiện thân mình trong tất cả thế giới. Trí khắp hiện hình bóng trong tất cả pháp hội. Trí đủ nhất thiết trí trong tất cả chỗ thọ sinh. Đó là mười.

Phật tử ! Đại Bồ Tát trụ mười trí này rồi, liền được mười thứ vào khắp. Những gì là mười ? Đó là :

Tất cả thế giới vào trong một lỗ chân lông, một lỗ chân lông vào trong tất cả thế giới.

Tất cả thân chúng sinh vào một thân, một thân vào tất cả thân chúng sinh.

Bất khả thuyết kiếp vào một niệm, một niệm vào bất khả thuyết kiếp.

Tất cả Phật pháp vào một pháp, một pháp vào tất cả Phật pháp.

Bất khả thuyết nơi vào một nơi, một nơi vào bất khả thuyết nơi.

Bất khả thuyết căn vào một căn, một căn vào bất khả thuyết căn.

Tất cả căn vào chẳng phải căn, chẳng phải căn vào tất cả căn.

Tất cả tưởng vào một tưởng, một tưởng vào tất cả tưởng.

Tất cả lời nói vào một lời nói, một lời nói vào tất cả lời nói.

Tất cả ba đời vào một đời, một đời vào tất cả ba đời. Đó là mười.

Phật tử ! Đại Bồ Tát quán sát như vậy rồi, liền trụ vào mười thứ tâm thù thắng vi diệu. Những gì là mười ? Đó là :

Tâm thù thắng vi diệu, trụ vào ngôn ngữ chẳng phải ngôn ngữ của tất cả thế giới.

Tâm thù thắng vi diệu, trụ vào tưởng niệm không chỗ y chỉ của tất cả chúng sinh.

Tâm thù thắng vi diệu, trụ vào cõi hư không rốt ráo.

Tâm thù thắng vi diệu, trụ vào vô biên pháp giới.

Tâm thù thắng vi diệu, trụ vào tất cả Phật pháp sâu dày.

Tâm thù thắng vi diệu, trụ vào pháp thâm sâu không khác biệt.

Tâm thù thắng vi diệu, trụ vào trừ diệt tất cả nghi hoặc.

Tâm thù thắng vi diệu, trụ vào tất cả đời bình đẳng không khác biệt.

Tâm thù thắng vi diệu, trụ vào chư Phật ba đời bình đẳng.

Tâm thù thắng vi diệu, trụ vào lực vô lượng của tất cả chư Phật. Đó là mười.

Phật tử ! Đại Bồ Tát trụ vào mười thứ tâm thù thắng vi diệu đó rồi, liền đắc được mười thứ trí thiện xảo Phật pháp. Những gì là mười ? Đó là :

Trí thiện xảo thấu đạt Phật pháp thâm sâu. Trí thiện xảo sinh ra Phật pháp rộng lớn. Trí thiện xảo tuyên nói đủ thứ Phật pháp. Trí thiện xảo chứng nhập Phật pháp bình đẳng. Trí thiện xảo thấu rõ Phật pháp khác biệt. Trí thiện xảo ngộ hiểu Phật pháp không khác biệt. Trí thiện xảo vào sâu Phật pháp trang nghiêm. Trí thiện xảo một phương tiện vào Phật pháp. Trí thiện xảo vô lượng phương tiện vào Phật pháp. Trí thiện xảo biết vô biên Phật pháp không khác biệt. Trí thiện xảo dùng tự tâm tự lực đối với tất cả Phật pháp không thối chuyển. Đó là mười.

Phật tử ! Đại Bồ Tát nghe pháp này rồi, đều nên phát tâm cung kính thọ trì. Tại sao ? Vì đại Bồ Tát trì pháp này, ít làm công lực, mau đắc được A nậu đa la tam miệu tam bồ đề, đều được đầy đủ tất cả Phật pháp, đều đồng với pháp của chư Phật ba đời.

Bấy giờ, do thần lực của Phật, vì pháp như vậy, nên mười phương đều có các thế giới nhiều như số hạt bụi bất khả thuyết trăm ngàn ức Na do tha cõi Phật, đều sáu thứ chấn động. Mưa xuống tất cả mây hoa, mây hương, mây bột hương, y lọng, tràng phan, báu ma ni, cùng với mây tất cả đồ trang nghiêm. Mưa xuống mây các kỹ nhạc. Mưa xuống mây các Bồ Tát. Mưa xuống mây bất khả thuyết sắc tướng Như Lai. Mưa xuống mây bất khả thuyết tán thán Như Lai lành thay. Mưa xuống mây âm thanh Như Lai đầy khắp tất cả pháp giới. Mưa xuống mây bất khả thuyết thế giới trang nghiêm. Mưa xuống mây bất khả thuyết tăng trưởng bồ đề. Mưa xuống mây bất khả thuyết quang minh chiếu sáng. Mưa xuống mây bất khả thuyết thần lực thuyết pháp, thảy đều hơn ở các cõi trời.

Như trong cung điện Bồ đề tràng dưới cội bồ đề bốn thiên hạ thế giới này, đều thấy đức Như Lai thành Đẳng Chánh Giác, diễn nói pháp này. Trong mười phương tất cả các thế giới, cũng lại như thế.

Bấy giờ, do thần lực của Phật, vì pháp như vậy, nên mười phương đều vượt ngoài số thế giới, nhiều như số hạt bụi mười bất khả thuyết cõi Phật, có các đại Bồ Tát, nhiều như số hạt bụi mười cõi Phật đi đến cõi này, đầy khắp mười phương, đều nói như vầy : Lành thay ! Lành thay ! Phật tử ! Có thể nói đây là pháp thệ nguyện thọ ký rộng lớn thâm sâu nhất của chư Phật Như Lai.

Phật tử ! Chúng tôi tất cả đều đồng danh hiệu là Phổ Hiền, đều từ thế giới Phổ Thắng, chỗ Đức Như Lai Phổ Tràng Tự Tại, đi đến cõi nầy. Do đều nhờ thần lực của Phật, mà trong tất cả mọi nơi, đều diễn nói pháp này, như chúng hội nầy, lời nói đều như vậy, tất cả đều bình đẳng không có thêm bớt. Chúng tôi đều nương oai thần lực của Phật, đến đạo tràng nầy, để vì Ngài làm chứng.

Như đạo tràng nầy, các Bồ Tát chúng tôi nhiều như số hạt bụi mười cõi Phật, đến làm chứng. Trong mười phương tất cả thế giới, cũng đều như thế.

Bấy giờ, đại Bồ Tát Phổ Hiền nhờ thần lực của Phật, và sức căn lành của mình, quán sát mười phương khắp pháp giới. Muốn khai thị hạnh Bồ Tát. Muốn tuyên nói cảnh bồ đề của Như Lai. Muốn nói cảnh giới đại nguyện. Muốn nói kiếp số của tất cả Như Lai. Muốn nói chư Phật tuỳ thời xuất hiện. Muốn nói Như Lai tuỳ căn thành thục của chúng sinh mà xuất hiện, khiến cho họ cúng dường. Muốn biết rõ Như Lai ra đời, công không luống qua. Muốn biết rõ sự gieo trồng căn lành, sẽ được quả báo. Muốn biết rõ đại oai đức của Bồ Tát, vì tất cả chúng sinh hiện hình thuyết pháp, khiến cho họ khai ngộ, mà nói kệ rằng :

      Các vị nên hoan hỉ

      Xả lìa hết các cái

      Một lòng cung kính nghe

      Các hạnh nguyện Bồ Tát.

      Thuở xưa các Bồ Tát

      Tối thắng Nhân sư tử

      Như các Ngài tu hành

      Tôi sẽ lần lượt nói.

      Cũng nói các kiếp số

      Thế giới và các nghiệp

      Cùng với đấng Vô Đẳng

      Xuất hiện ra nơi đời.

      Như vậy Phật quá khứ

      Đại nguyện hiện ra đời

      Vì chúng sinh diệt trừ

      Các khổ não ra sao !

      Tất cả Luận sư tử

      Tiếp tục tu viên mãn

      Được pháp Phật bình đẳng

      Tất cả cảnh giới trí.

      Thấy được đời quá khứ

      Tất cả Nhân sư tử

      Phóng lưới đại quang minh

      Chiếu khắp mười phương cõi.

        Suy gẫm phát nguyện nầy:

      Tôi sẽ làm đèn sáng

      Đầy đủ Phật công đức

      Mười lực nhất thiết trí.

      Tất cả các chúng sinh

      Tham sân si thiêu đốt

      Tôi sẽ cứu thoát họ

      Khiến diệt khổ đường ác.

      Phát thệ nguyện như vậy

      Kiên cố không thối chuyển

      Tu đủ hạnh Bồ Tát

      Được mười lực vô ngại.

      Thệ nguyện như vậy rồi

      Tu hành không thối khiếp

      Việc làm đều không hư

      Nói tên Luận sư tử.

      Ở trong một Hiền kiếp

      Ngàn Phật hiện ra đời

      Hết thảy Phổ Nhãn đó

      Tôi sẽ lần lượt nói.

      Như trong một Hiền kiếp

      Vô lượng kiếp cũng vậy

      Phật hạnh vị lai đó

      Tôi sẽ phân biệt nói.

      Như một loại cõi Phật

      Vô lượng cõi cũng thế

      Đấng Thập Lực vị lai

      Nay tôi nói các hạnh.

      Phật lần lượt ra đời

      Tuỳ nguyện tuỳ danh hiệu

      Tuỳ theo được thọ ký

      Tuỳ theo sự thọ mạng.

Tuỳ sự tu chánh pháp

Chuyên cầu đạo vô ngại

Tuỳ giáo hoá chúng sinh

Chánh pháp trụ thế gian.

Tuỳ sự tịnh cõi Phật

Chúng sinh và pháp luân

Diễn nói thời phi thời

Thứ tự tịnh quần sinh.

Tuỳ theo nghiệp chúng sinh

Thực hành và tin hiểu

Thượng trung hạ khác nhau

Hoá họ khiến tu tập.

Nhập vào trí như vậy

Tu hành hạnh tối thắng

Thường làm nghiệp Phổ Hiền

Rộng độ các chúng sinh.

Thân nghiệp không chướng ngại

Lời nghiệp đều thanh tịnh

Ý hành cũng như thế

Ba đời đều như vậy.

Bồ Tát hành như thế

Rốt ráo đạo Phổ Hiền

Sinh ra tịnh trí nhựt

Chiếu khắp nơi pháp giới.

Các kiếp đời vị lai

Cõi nước bất khả thuyết

Một niệm đều biết rõ

Nơi đó không phân biệt.

Hành giả nhập vào được

Bậc tối thắng như vậy

Các pháp Bồ Tát nầy

Tôi sẽ nói ít phần.

Trí huệ không bờ mé

Thông đạt cảnh giới Phật

Tất cả đều khéo vào

Tu hành không thối chuyển.

Đầy đủ huệ Phổ Hiền

Thành mãn nguyện Phổ Hiền

Vào nơi trí vô đẳng

Tôi sẽ nói hạnh đó.

Ở trong một hạt bụi

Đều thấy các thế giới

Chúng sinh nếu nghe được

Tâm mê loạn phát cuồng.

Như nơi một hạt bụi

Tất cả bụi cũng thế

Thế giới đều vào trong

Như vậy không nghĩ bàn.

Trong mỗi hạt bụi có

Pháp mười phương ba đời

Các cõi đều vô lượng

Đều phân biệt biết được.

Trong mỗi hạt bụi có

Vô lượng loại cõi Phật

Đủ thứ đều vô lượng

Chẳng gì mà không biết.

Hết thảy trong pháp giới

Đủ thứ các tướng lạ

Cõi loài đều khác nhau

Đều phân biệt biết được.

Vào sâu trí vi tế

Phân biệt các thế giới

Tất cả kiếp thành hoại

Đều thấu rõ nói được.

Biết các kiếp dài ngắn

Ba đời tức một niệm

Các hạnh giống chẳng giống

Đều phân biệt biết được.

Vào sâu các thế giới

Rộng lớn chẳng rộng lớn

Một thân vô lượng cõi

Một cõi vô lượng thân.

Hết thảy trong mười phương

Các thế giới khác loại

Vô lượng tướng rộng lớn

Tất cả đều biết được.

Trong tất cả ba đời

Vô lượng các cõi nước

Đầy đủ trí thâm sâu

Đều rõ đó thành hoại.

Mười phương các thế giới

Có thành hoặc có hoại

Như vậy bất khả thuyết

Hiền đức đều hiểu sâu.

Hoặc có các cõi nước

Đủ thứ cõi nghiêm sức

Các cõi cũng như thế

Đều do nghiệp thanh tịnh.

Hoặc có các thế giới

Vô lượng thứ tạp nhiễm

Đều do chúng sinh cảm

Tất cả như họ làm.

Vô lượng vô biên cõi

Biết rõ tức một cõi

Như vậy vào các cõi

Số đó bất khả thuyết.

Tất cả các thế giới

Đều vào trong một cõi

Thế giới chẳng phải một

Lại cũng không tạp loạn.

Thế giới có úp ngửa

Hoặc cao hoặc lại thấp

Đều do tưởng chúng sinh

Đều phân biệt biết được.

Các thế giới rộng lớn

Vô lượng không bờ mé

Biết đủ thứ là một

Biết một là đủ thứ.

Phổ Hiền các Phật tử

Hay dùng trí Phổ Hiền

Biết rõ số các cõi

Số đó không bờ mé.

Biết các thế giới hoá

Cõi hoá chúng sinh hoá

Pháp hoá chư Phật hoá

Tất cả đều rốt ráo.

Tất cả các thế giới

Cõi nhỏ bé rộng lớn

Đủ thứ trang nghiêm lạ

Đều do nghiệp khởi lên.

Vô lượng các Phật tử

Khéo học vào pháp giới

Sức thần thông tự tại

Khắp cùng trong mười phương.

Chúng sinh đồng số kiếp

Nói tên thế giới đó

Cũng không thể hết được

Chỉ trừ Phật khai thị.

Thế giới và Như Lai

Đủ thứ các danh hiệu

Trải qua vô lượng kiếp

Nói không thể hết được.

Hà huống tối thắng trí

Ba đời các Phật pháp

Từ pháp giới sinh ra

Đầy khắp bậc Như Lai.

Niệm thanh tịnh vô ngại

Huệ vô biên vô ngại

Phân biệt nói pháp giới

Đến được bờ bên kia.

Quá khứ các thế giới

Rộng lớn và nhỏ bé

Tu tập trang nghiêm đẹp

Một niệm đều biết được.

Trong đó Nhân sư tử

Tu đủ thứ hạnh Phật

Thành tựu Đẳng Chánh Giác

Thị hiện các tự tại.

Như vậy đời vị lai

Lần lượt vô lượng kiếp

Hết thảy Nhân Trung Tôn

Bồ Tát đều biết được.

Hết thảy các hạnh nguyện

Hết thảy các cảnh giới

Như vậy siêng tu hành

Trong đó thành Chánh Giác.

Cũng biết chúng hội đó

Thọ mạng hoá chúng sinh

Dùng các pháp môn đó

Vì chúng chuyển pháp luân.

Bồ Tát biết như vậy

Trụ hạnh bậc Phổ Hiền

Trí huệ đều thấu rõ

Sinh ra tất cả Phật.

Hiện tại nhiếp thế gian

Tất cả các cõi Phật

Vào sâu các cõi đó

Thông đạt nơi pháp giới.

Trong các thế giới đó

Hiện tại tất cả Phật

Nơi pháp được tự tại

Ngôn luận không chướng ngại.

Cũng biết chúng hội đó

Tịnh độ sức ứng hoá

Hết vô lượng ức kiếp

Thường suy gẫm việc đó.

Đấng Điều Ngự thế gian

Hết thảy sức oai thần

Trí huệ tạng vô tận

Tất cả đều biết được.

Sinh ra mắt vô ngại

Tai mũi thân vô ngại

Lưỡi rộng dài vô ngại

Hay khiến chúng hoan hỉ.

Tâm tối thắng vô ngại

Khắp thanh tịnh rộng lớn

Trí huệ đầy khắp cùng

Đều biết pháp ba đời

Khéo học tất cả hoá

Cõi hoá chúng sinh hoá

Đời hoá điều phục hoá

Rốt ráo hoá bờ kia.

Thế gian đủ thứ khác

Đều do có vọng tưởng

Vào Phật trí phương tiện

Nơi đó đều thấu rõ.

Chúng hội bất khả thuyết

Mỗi mỗi vì hiện thân

Đều khiến thấy Như Lai

Độ thoát vô biên chúng.

Trí chư Phật thâm sâu

Như mặt trời nơi đời

Trong tất cả cõi nước

Hiện khắp không ngừng nghỉ.

Thấu đạt các thế gian

Giả danh không có thật

Chúng sinh và thế giới

Như mộng như hình bóng.

Pháp nơi các thế gian

Thấy chẳng sinh phân biệt

Người khéo lìa phân biệt

Cũng chẳng thấy phân biệt.

Vô lượng vô biên kiếp

Hiểu rõ tức một niệm

Biết niệm cũng vô niệm

Thấy thế gian như vậy.

Vô lượng các cõi nước

Một niệm đều siêu việt

Trải qua vô lượng kiếp

Chẳng động nơi bổn xứ.

Bất khả thuyết các kiếp

Tức là trong khoảnh khắc

Chẳng thấy dài và ngắn

Pháp sát na rốt ráo.

Tâm trụ nơi thế gian

Thế gian trụ nơi tâm

Nơi đây chẳng vọng khởi

Phân biệt hai chẳng hai.

Chúng sinh thế giới kiếp

Chư Phật và Phật pháp

Tất cả như huyễn hoá

Pháp giới đều bình đẳng.

Khắp trong mười phương cõi

Thị hiện vô lượng thân

Biết thân từ duyên khởi

Rốt ráo không chấp trước.

Nương nơi trí không hai

Xuất hiện Nhân Sư Tử

Chẳng chấp pháp không hai

Biết không hai chẳng hai.

Biết rõ các thế gian

Như diệm như ánh bóng

Như vang cũng như mộng

Như huyễn như biến hoá.

Như vậy tuỳ thuận vào

Nơi chư Phật tu hành

Thành tựu trí Phổ Hiền

Chiếu khắp sâu pháp giới.

Chúng sinh cõi nhiễm trước

Tất cả đều xả lìa

Mà khởi tâm đại bi

Tịnh khắp các thế gian.

Bồ Tát thường chánh niệm

Luận sư tử diệu pháp

Thanh tịnh như hư không

Mà khởi đại phương tiện.

Thấy đời thường mê đảo

Phát tâm đều cứu độ

Sở hành đều thanh tịnh

Khắp cùng các pháp giới.

Chư Phật và Bồ Tát

Phật pháp thế gian pháp

Nếu thấy đó chân thật

Tất cả không khác biệt.

Như Lai tạng pháp thân

Khắp vào trong thế gian

Tuy ở tại thế gian

Nơi đời không chấp trước.

Ví như nước trong sạch

Hình bóng không đến đi

Pháp thân khắp thế gian

Nên biết cũng như vậy.

Như vậy lìa nhiễm trước

Thân đời đều thanh tịnh

Sáng suốt như hư không

Tất cả không có sinh.

Biết thân không hết được

Không sinh cũng không diệt

Chẳng thường chẳng không thường

Thị hiện các thế gian.

Diệt trừ các tà kiến

Khai thị nơi chánh kiến

Pháp tánh không đến đi

Chẳng chấp ta của ta.

Ví như nhà huyễn thuật

Thị hiện đủ thứ việc

Nó không từ đâu đến

Cũng chẳng đi đến đâu.

Tánh huyễn chẳng có lượng

Lại cũng chẳng không lượng

Ở trong đại chúng đó

Thị hiện lượng vô lượng.

Dùng tâm tịch định nầy

Tu tập các căn lành

Sinh ra tất cả Phật

Chẳng lượng chẳng không lượng.

Có lượng và vô lượng

Thảy đều là vọng tưởng

Thấu đạt tất cả cõi

Chẳng chấp lượng vô lượng.

Pháp chư Phật thâm sâu

Rộng lớn sâu tịch diệt

Trí thâm sâu vô lượng

Biết các cõi sâu đó.

Bồ Tát lìa mê đảo

Tâm tịnh thường liên tục

Khéo dùng sức thần thông

Độ vô lượng chúng sinh.

Chưa an khiến được an

An rồi chỉ đạo tràng

Như vậy khắp pháp giới

Tâm đó không chấp trước.

Chẳng trụ nơi thật tế

Chẳng vào nơi Niết Bàn

Như vậy khắp thế gian

Khai ngộ các quần sinh.

Pháp số chúng sinh số

Biết rõ mà chẳng chấp

Mưa khắp nơi pháp vũ

Thấm khắp các thế gian.

Khắp nơi các thế giới

Niệm niệm thành Chánh Giác

Mà tu hạnh Bồ Tát

Chưa từng có thối chuyển.

Thế gian đủ thứ thân

Tất cả đều biết rõ

Biết pháp thân như vậy

Liền được thân chư Phật.

Biết khắp các chúng sinh

Các kiếp và các cõi

Mười phương không bờ mé

Biển trí thảy đều vào.

Thân chúng sinh vô lượng

Vì mỗi mỗi hiện thân

Thân Phật không bờ mé

Bậc trí đều nhìn thấy.

Một niệm liền biết được

Các Như Lai xuất hiện

Trải qua vô lượng kiếp

Khen ngợi không hết được.

Chư Phật hay hiện thân

Nơi nơi vào Niết Bàn

Trong một niệm vô lượng

Xá lợi đều khác nhau.

Như vậy đời vị lai

Siêng cầu nơi quả Phật

Vô lượng tâm bồ đề

Quyết định trí đều biết.

Như vậy trong ba đời

Hết thảy các Như Lai

Tất cả đều biết được

Gọi trụ hạnh Phổ Hiền.

        Như vậy phân biệt biết

      Vô lượng các hạnh địa

      Nhập vào nơi trí huệ

      Chuyển bánh xe bất thối.

      Trí vi diệu rộng lớn

      Vào sâu cảnh Như Lai

      Vào rồi không thối chuyển

      Gọi tên huệ Phổ Hiền.

      Tất cả đấng Tối Thắng

      Vào khắp cảnh giới Phật

      Tu hành bất thối chuyển

      Được vô thượng bồ đề.

      Vô lượng vô biên tâm

      Mỗi mỗi nghiệp khác nhau

      Đều do tưởng tích tập

      Bình đẳng đều biết rõ.

      Nhiễm ô chẳng nhiễm ô

      Tâm học tâm vô học

      Bất khả thuyết các tâm

      Trong niệm niệm đều biết.

      Biết rõ chẳng một hai

      Chẳng nhiễm cũng chẳng tịnh

      Cũng lại không tạp loạn

      Đều do mình nghĩ khởi.

              Như vậy đều thấy rõ

      Tất cả các chúng sinh

      Tâm tưởng đều khác nhau

      Khởi đủ thứ thế gian.

      Dùng phương tiện như vậy

      Tu các hạnh tối thắng

      Từ Phật pháp hoá sinh

      Được tên là Phổ Hiền.

      Chúng sinh đều vọng khởi

      Tưởng thiện ác các cõi

      Do đó hoặc sinh Thiên

      Hoặc lại đoạ địa ngục.

      Bồ Tát quán thế gian

      Vọng tưởng nghiệp khởi lên

      Vì vọng tưởng vô biên

      Thế gian cũng vô lượng.

      Tất cả các cõi nước

      Do lưới tưởng hiện ra

      Vì phương tiện lưới huyễn

      Một niệm đều vào được.

      Mắt tai mũi lưỡi thân

      Ý căn cũng như vậy

      Tưởng thế gian khác biệt

      Bình đẳng đều vào được.

      Mỗi mỗi cảnh giới mắt

      Vô lượng mắt đều vào

      Đủ thứ tánh khác nhau

      Vô lượng bất khả thuyết.

      Chỗ thấy không khác biệt

      Lại cũng không tạp loạn

      Đều tuỳ theo nghiệp mình

      Thọ dụng các quả báo.

      Sức Phổ Hiền vô lượng

      Đều biết hết tất cả

      Tất cả cảnh giới mắt

      Đại trí đều vào được.

      Như vậy các thế gian

      Đều phân biệt biết được

      Mà tu tất cả hạnh

      Lại cũng không thối chuyển.

      Phật nói chúng sinh nói

      Cùng với cõi nước nói

      Ba đời nói như vậy

      Đủ thứ đều biết rõ.

      Vị lai trong quá khứ

      Hiện tại trong vị lai

      Đều thấy tướng ba đời

      Mỗi mỗi đều thấu rõ.

      Như vậy vô lượng thứ

      Khai ngộ các thế gian

      Nhất thiết trí phương tiện

      Bờ mé bất khả đắc.