[Ký sự chép nhanh] Đi du học có nên trở về?

Tôi muốn chia sẻ kinh nghiệm đi thi của mình cho mọi người nghe, chắc cũng mất của các bạn vài phút để đọc, nhưng kinh nghiệm này tôi phải mất nhiều năm mới ra kết luận được.
Ngày ấy, tôi nộp hồ sơ vào Ngân hàng Nhà nước, không có thi tuyển mà là xét tuyển, cái hình thức hay ho này tôi thấy rất hay, tiết kiệm được khá nhiều thời gian. Ấy là lúc đó tôi nghĩ vậy.
Tôi rất tự tin vì hồ sơ của tôi quá chuẩn chỉnh. Không phải là tự khen mà đúng là như vậy: tốt nghiệp đại học chính quy bằng giỏi từ một trong năm trường tốp đầu ngành tài chính ngân hàng, tốt nghiệp thạc sỹ bằng đỏ điểm tối đa 5/5 ở nước ngoài, bằng này tôi học mồ hôi nước mắt chứ chẳng có mua bán tiền nong bẩn thỉu gì mà được, kinh nghiệm làm việc 3 năm ở ngân hàng lớn nhất Việt Nam, ôi vân vân và vân vân. 
Nhiều người đặt câu hỏi: Đi du học có nên trở về? Có lẽ khoảng 80% người hỏi câu này là chưa đi du học bao giờ. Bởi nếu đi du học rồi bạn sẽ biết. Bây giờ các trường khắp mọi nơi trên thế giới tuyển sinh ầm ầm như thế, nếu ai đi du học cũng không về thì chính sách nhập cư của nước họ là trò đùa sao? Túm lại là có thể ở đươc nhưng không dễ. Số ở lại thì một là là những sinh viên thực sự năng động, học tốt hoặc nhà có điều kiện, có người thân ở nước ngoài rồi; hai là những bạn ở lại rồi làm những nghề chẳng liên quan đến ngành học như là bán phở, rửa bát, phát tờ rơi, làm nail các kiểu... Trường hợp một thì chiếm khoảng 3,4 % còn trường hợp 2 thì chắc khoảng 1%, bởi vì số những bạn đi du học mà chưa xác định hoặc xác định nhầm mục tiêu như thế thì cũng không nhiều. Có những bạn thì đi học là để xuất ngoại đi chơi, bài vở bết bát, bị học lại lên xuống, học đến mấy năm vẫn một lớp mãi không qua cũng không phải là ít, nhưng số này mà bảo các bạn đi làm việc thủ công chân tay thì chắc hơi hiếm.
Còn 15% còn lại là học xong về nước phục vụ đất nước thôi. Và tôi nằm trong số này. Thật ra thì một lý do khiến tôi trở về là vì tôi không thích tha phương cầu thực nơi đất khách, tôi cảm thấy cuộc sống như vậy có vẻ tạm bợ và lúc nào cũng chỉ như một người khách, bất kể là bạn giàu hay nghèo, vẫn mãi chỉ là khách, còn tôi thì muốn về với gia đình ruột thịt đầm ấm của mình. 
Tôi trở về với một sự tự tin mù quáng, tôi đặt cho mình thời hạn khoảng một tháng để đi xin việc và đi làm. Vì sao? Vì hồi trước, khi cầm mảnh bằng cử nhân chẳng có tí kinh nghiệm nào, tôi cũng chỉ mất một tháng để tìm được công việc tốt ở một ngân hàng lớn nhất nước, bây giờ cầm tấm bằng nước ngoài màu đỏ chót loại ưu, lại có chính sách thu hút nhân tài các kiểu, chắc 1 tháng tìm việc là cũng hơi dài.
Ngày ấy, tôi nộp hồ sơ vào Ngân hàng Nhà nước, không có thi tuyển mà là xét tuyển, cái hình thức hay ho này tôi thấy rất hay, tiết kiệm được khá nhiều thời gian. Ấy là lúc đó tôi nghĩ vậy.
Tôi rất tự tin vì hồ sơ của tôi quá chuẩn chỉnh. Không phải là tự khen mà đúng là như vậy: tốt nghiệp đại học chính quy bằng giỏi từ một trong năm trường tốp đầu ngành tài chính ngân hàng, tốt nghiệp thạc sỹ bằng đỏ điểm tối đa 5/5 ở nước ngoài, bằng này tôi học mồ hôi nước mắt chẳng có mua bán tiền nong bẩn thỉu gì mà có được, kinh nghiệm làm việc 3 năm ở ngân hàng lớn nhất Việt Nam, ôi vân vân và vân vân. Tôi được nhận vào vòng sơ loại hồ sơ, chờ khoảng 4 tháng sau được gọi lên Ngân hàng Trung Ương phỏng vấn và qua luôn, họ hẹn trong vòng 60 ngày (2 tháng), hoàn thiện hồ sơ là đi làm. Khoảng 2 tháng sau, NHNN họ mới làm một cái công văn chuyển đến Bộ Nội vụ. Vì nếu bạn biết thủ tục thì những cán bộ làm việc ở NHNN sẽ do Bộ Nội vụ quản lý, BNV khi nhận được công văn thì họ cũng có 60 ngày (2 tháng nữa) để xử lý hồ sơ thì phải. Cộng sơ qua thì tôi phải chờ khoảng 8 tháng rồi, đời người có mấy cái 8 tháng mà chờ đợi? Hoá ra 8 tháng vẫn còn chưa đủ, tôi tiếp tục chờ đợi khoảng 4 tháng sau, (tức là chờ được 1 năm rồi) thì liền hay tin dữ: họ có một cái công văn tinh giản biên chế "2 ra 1 vào" gì đó, tức là 2 người nghỉ hưu thì được một người vào, mà lúc đó tôi và một bạn nữa đều qua vòng phỏng vấn rồi, tức là để chúng tôi vào thì cần có 4 người ra. Tôi cũng không biết thực hư thế nào, chỉ là chờ lâu quá, lên hỏi thì được giải thích như vậy. Họ bảo là 2,3 năm sau mới có 4 người nghỉ hưu thì phải. Đùa à, đời người có mấy cái 3 năm để chờ đợi? Hơn nữa, để lâu cứt trâu hoá bùn, cái kiểu xét tuyển này, chẳng có cái công văn giấy trắng mực đen gì cả, họ bảo đỗ là đỗ, chả gửi cho tôi một cái văn bản gì. Đến một hôm, họ nói là có lẽ kết quả lần trước không công nhận, rồi bây giờ muốn vào thì là thi tuyển từ đầu. Tôi cười. Hôm phỏng vấn tôi có ngồi trong phòng với mấy bác làm vụ trưởng vụ phó gì đó, hỏi phỏng vấn ghê lắm mà, hoá ra cũng chỉ là gió thoảng mây bay. Lần thi này (2017) tôi có làm hồ sơ và nộp, nhưng mà đối với tôi thời gian chờ đợi như vậy là đủ tôi, tôi không còn hứng thú với những nơi làm việc chim sa cá lặn ấy.
Trong lúc chờ đợi, tôi cũng có nộp hồ sơ ở một số nơi khác, họ nhìn cái bằng du học của tôi theo kiểu bàng quan khinh bỉ, họ bảo: "Ôi giời, bây giờ bằng giỏi đầy ấy mà.", "À, bằng như em thì ở bên chị chưa có nhu cầu.", vân vân. Tôi không thấy choáng hay sốc gì cả, mà chỉ cười. À, hoá ra là vậy. Ở mình khi nhìn vào cái bằng, chẳng ai quan tâm đâu, nếu làm Nhà nước họ chỉ quan tâm thân nhân gia đình của bạn, bằng gì đâu có quan trọng, họ nghĩ: "Đi du học thì chắc là nhà có điều kiện, rồi chắc đi du học để rửa bằng..."  Suýt nữa thì tôi phải cười lớn, bằng đại học của tôi nó quá đẹp quá thơm khỏi cần rửa, bằng thạc sỹ của tôi thì cũng đạt điểm tối đa xuất sắc hoàn hảo rồi, chả cần phải gột tẩy ở đâu. Nhưng mà, chẳng có ai quan tâm đoái hoài.
Sau này đi đâu tôi chỉ nói em học đại học đó đó, bỏ qua phần du học, vì tôi chẳng muốn mang tiếng sang chảnh khoe mẽ, điều kiện các kiểu. 
Nhắn các bạn đi du học: Bạn có thể vào Nhà nước làm nếu bố mẹ bạn đã có chỗ sẵn dành cho bạn. Còn nếu vẫn phải về xin việc như tôi thì tốt nhất làm ở tư nhân cho nó lành. 
(còn tiếp, bạn đang kể dở thì có việc phải đi rồi, tôi sẽ chép tiếp cho các bạn nghe)

Truyện dài kỳ: Xóm lạ (7)

Thằng Mực trông to con thế mà cũng thói quen nữ tính không chịu được là shopping. Tôi còn hồ nghi là nó nghiện mua sắm. Việc này bắt đầu từ hồi bé tí. Đồ nó mua nó dùng thì đã đành nhưng mà đồ nó không dùng nó cũng mua là nghĩa làm sao. Có dạo mua cái gì nó cũng mua hai, rồi cho tôi một, thỉnh thoảng thì tôi còn thấy phấn khởi chứ về sau tần suất dày đặc làm tôi phải ném vào mặt nó mà bảo:
- Phòng tôi chật lắm, không có chỗ để đâu; hoặc là
- Cái này tôi có rồi, cậu khỏi mua nữa, mang trả đi; hoặc là
- Kiểu này/màu này tôi không thích mấy; và cuối cùng là 
- Thằng Mực, mày mà mua cho tao cái đồ gì nữa tao đánh bỏ m... đấy.
Không phải là tôi côn đồ bẩm sinh mà do tôi rèn mà có. Rất là ức chế thần kinh, khi tôi sang nhà mấy con bạn chơi, phòng tụi nó trắng tinh khôi, hồng phấn, xanh nhạt nhìn nhã nhặn xinh xắn lắm, về nhìn lại phòng mình thì đen thui, cục mịch phát ớn. Thủ phạm là cái tên mặt đen kia kìa. Phòng nó với phòng tôi về cơ bản là nội thất giống hệt, có chăng chỉ khác vị trí sắp xếp. 
Còn lý do vì sao thằng Mực chỉ mua đồ dùng mà không mua động vật cho tôi thì cũng có nguyên nhân của nó.
Từ bé, nhà thằng Mực đã có điều kiện, tiền quà hàng ngày chẳng phải nghĩ. Nên nó tiêu xài quen tay từ nhỏ. Có lần nó tặng tôi con vẹt cũng không đến nỗi tệ, tôi tạm đặt tên là Miu. Phải cái đến khi biết nói, quanh đi quẩn lại nó chỉ có nói được mấy câu:
- Anh Mực đẹp trai, anh Mực đẹp trai!
- Em yêu anh Mực, em yêu anh Mực!
Chả biết thằng nào dạy nó, tưởng nuôi con chim cho nó vui ai ngờ lải nhải mãi nhức đầu hơn cả nuôi gà. Chỉ là một ngày tôi sơ ý để Miu xổ lồng, bay mất.
Lần khác, nó tặng tôi con cá đen xì đuôi xoè, tôi cũng không thích thuỷ hải sản lắm, nhưng thôi thì có cá có chậu đấy thì cứ thả vào, tôi tạm gọi nó là Miu. Sau đó thấy ai đến nhà cũng xuýt xoa khen cá đẹp, bể đẹp làm tôi cũng thấy hay hay, nuôi cá thì trật tự khỏi phải nói rồi. Có điều một thời gian sau con cá bỗng dưng ngửa bụng qua đời, hình như là cho ăn nhiều quá nước bị bẩn.
Một hôm thằng Mực chạy sang nhà tôi cùng với một con chó đen xì, nó bảo chơi thi xem chó của ai nhanh lớn. Hoá ra nó mua một đôi chó, con của nó thì màu vàng sáng đốm đầu, đốm lưỡi huyền đề, tổng hợp đủ các tướng tốt cả, con của tôi thì tối thui, tôi cũng chả buồn ngắm xem nó có cái đặc điểm gì quý không, tôi tạm đặt cho nó là Miu. Có lẽ đó là con vật mà tôi nuôi được lâu nhất lúc ấy. Mang tiếng là chó tôi nuôi nhưng mà nó chỉ suốt ngày quanh quẩn bên nhà thằng Mực chơi với con Vàng, gọi mãi mới về, có hôm còn ngủ quên bên đấy, đúng là con với cái. Ngày con Miu có chửa tôi háo hức lắm, mà thằng Mực cũng háo hức không kém, lấy làm lạ tôi hỏi:
- Cậu tính sơ múi gì con Miu mà hí hửng ra mặt thế?
- Tôi chả sơ múi gì cả, thấy con Miu mang trong mình dòng máu của con Vàng nên tôi mừng thôi.
- Chắc gì đã là con của con Vàng, chó của tôi chả liên quan gì đến chó của cậu.
- Cái này thì tôi khẳng định, chính mắt tôi trông thấy hai đứa nó...
- Ừ ừ thôi được rồi. - Tôi gạt phăng đi chẳng để cho nó nói hết câu, để thằng này phun ra là thô không nghe được.
Tôi với thằng Mực còn đố nhau xem con Miu sẽ đẻ được mấy đứa, rồi giới tính thế nào, rồi còn tính đặt tên cho từng đứa nữa. Chiều ấy, tôi dắt con Miu ra đường chơi, lúc đó tôi có tạt nhanh vào hàng mua quyển truyện tranh, con Miu kiểu gì chạy qua ngã tư đúng lúc một chiếc xe lao tới... 
Lúc thằng Mực đi đá bóng về thì chỉ thấy một vũng máu lớn giữa đường, tôi đứng đó mặt nhoè nước mắt, thằng Mực đứng im mãi ở ngã tư đường không nhúc nhích, gió chiều thổi cái tóc ngắn củn của nó cũng bay bay. Mấy tháng sau con Vàng chả hiểu bỏ ăn bỏ uống kiểu gì rồi cũng ra đi...
Sau này chúng tôi chưa bao giờ nhắc lại chuyện đó, thằng Mực cũng không bao giờ mua cho tôi một con gì có thể ngo ngoeo cựa quậy nữa.