[Ký sự chép nhanh] Đi du học có nên trở về?

Tôi muốn chia sẻ kinh nghiệm đi thi của mình cho mọi người nghe, chắc cũng mất của các bạn vài phút để đọc, nhưng kinh nghiệm này tôi phải mất nhiều năm mới ra kết luận được.
Ngày ấy, tôi nộp hồ sơ vào Ngân hàng Nhà nước, không có thi tuyển mà là xét tuyển, cái hình thức hay ho này tôi thấy rất hay, tiết kiệm được khá nhiều thời gian. Ấy là lúc đó tôi nghĩ vậy.
Tôi rất tự tin vì hồ sơ của tôi quá chuẩn chỉnh. Không phải là tự khen mà đúng là như vậy: tốt nghiệp đại học chính quy bằng giỏi từ một trong năm trường tốp đầu ngành tài chính ngân hàng, tốt nghiệp thạc sỹ bằng đỏ điểm tối đa 5/5 ở nước ngoài, bằng này tôi học mồ hôi nước mắt chứ chẳng có mua bán tiền nong bẩn thỉu gì mà được, kinh nghiệm làm việc 3 năm ở ngân hàng lớn nhất Việt Nam, ôi vân vân và vân vân. 
Nhiều người đặt câu hỏi: Đi du học có nên trở về? Có lẽ khoảng 80% người hỏi câu này là chưa đi du học bao giờ. Bởi nếu đi du học rồi bạn sẽ biết. Bây giờ các trường khắp mọi nơi trên thế giới tuyển sinh ầm ầm như thế, nếu ai đi du học cũng không về thì chính sách nhập cư của nước họ là trò đùa sao? Túm lại là có thể ở đươc nhưng không dễ. Số ở lại thì một là là những sinh viên thực sự năng động, học tốt hoặc nhà có điều kiện, có người thân ở nước ngoài rồi; hai là những bạn ở lại rồi làm những nghề chẳng liên quan đến ngành học như là bán phở, rửa bát, phát tờ rơi, làm nail các kiểu... Trường hợp một thì chiếm khoảng 3,4 % còn trường hợp 2 thì chắc khoảng 1%, bởi vì số những bạn đi du học mà chưa xác định hoặc xác định nhầm mục tiêu như thế thì cũng không nhiều. Có những bạn thì đi học là để xuất ngoại đi chơi, bài vở bết bát, bị học lại lên xuống, học đến mấy năm vẫn một lớp mãi không qua cũng không phải là ít, nhưng số này mà bảo các bạn đi làm việc thủ công chân tay thì chắc hơi hiếm.
Còn 15% còn lại là học xong về nước phục vụ đất nước thôi. Và tôi nằm trong số này. Thật ra thì một lý do khiến tôi trở về là vì tôi không thích tha phương cầu thực nơi đất khách, tôi cảm thấy cuộc sống như vậy có vẻ tạm bợ và lúc nào cũng chỉ như một người khách, bất kể là bạn giàu hay nghèo, vẫn mãi chỉ là khách, còn tôi thì muốn về với gia đình ruột thịt đầm ấm của mình. 
Tôi trở về với một sự tự tin mù quáng, tôi đặt cho mình thời hạn khoảng một tháng để đi xin việc và đi làm. Vì sao? Vì hồi trước, khi cầm mảnh bằng cử nhân chẳng có tí kinh nghiệm nào, tôi cũng chỉ mất một tháng để tìm được công việc tốt ở một ngân hàng lớn nhất nước, bây giờ cầm tấm bằng nước ngoài màu đỏ chót loại ưu, lại có chính sách thu hút nhân tài các kiểu, chắc 1 tháng tìm việc là cũng hơi dài.
Ngày ấy, tôi nộp hồ sơ vào Ngân hàng Nhà nước, không có thi tuyển mà là xét tuyển, cái hình thức hay ho này tôi thấy rất hay, tiết kiệm được khá nhiều thời gian. Ấy là lúc đó tôi nghĩ vậy.
Tôi rất tự tin vì hồ sơ của tôi quá chuẩn chỉnh. Không phải là tự khen mà đúng là như vậy: tốt nghiệp đại học chính quy bằng giỏi từ một trong năm trường tốp đầu ngành tài chính ngân hàng, tốt nghiệp thạc sỹ bằng đỏ điểm tối đa 5/5 ở nước ngoài, bằng này tôi học mồ hôi nước mắt chẳng có mua bán tiền nong bẩn thỉu gì mà có được, kinh nghiệm làm việc 3 năm ở ngân hàng lớn nhất Việt Nam, ôi vân vân và vân vân. Tôi được nhận vào vòng sơ loại hồ sơ, chờ khoảng 4 tháng sau được gọi lên Ngân hàng Trung Ương phỏng vấn và qua luôn, họ hẹn trong vòng 60 ngày (2 tháng), hoàn thiện hồ sơ là đi làm. Khoảng 2 tháng sau, NHNN họ mới làm một cái công văn chuyển đến Bộ Nội vụ. Vì nếu bạn biết thủ tục thì những cán bộ làm việc ở NHNN sẽ do Bộ Nội vụ quản lý, BNV khi nhận được công văn thì họ cũng có 60 ngày (2 tháng nữa) để xử lý hồ sơ thì phải. Cộng sơ qua thì tôi phải chờ khoảng 8 tháng rồi, đời người có mấy cái 8 tháng mà chờ đợi? Hoá ra 8 tháng vẫn còn chưa đủ, tôi tiếp tục chờ đợi khoảng 4 tháng sau, (tức là chờ được 1 năm rồi) thì liền hay tin dữ: họ có một cái công văn tinh giản biên chế "2 ra 1 vào" gì đó, tức là 2 người nghỉ hưu thì được một người vào, mà lúc đó tôi và một bạn nữa đều qua vòng phỏng vấn rồi, tức là để chúng tôi vào thì cần có 4 người ra. Tôi cũng không biết thực hư thế nào, chỉ là chờ lâu quá, lên hỏi thì được giải thích như vậy. Họ bảo là 2,3 năm sau mới có 4 người nghỉ hưu thì phải. Đùa à, đời người có mấy cái 3 năm để chờ đợi? Hơn nữa, để lâu cứt trâu hoá bùn, cái kiểu xét tuyển này, chẳng có cái công văn giấy trắng mực đen gì cả, họ bảo đỗ là đỗ, chả gửi cho tôi một cái văn bản gì. Đến một hôm, họ nói là có lẽ kết quả lần trước không công nhận, rồi bây giờ muốn vào thì là thi tuyển từ đầu. Tôi cười. Hôm phỏng vấn tôi có ngồi trong phòng với mấy bác làm vụ trưởng vụ phó gì đó, hỏi phỏng vấn ghê lắm mà, hoá ra cũng chỉ là gió thoảng mây bay. Lần thi này (2017) tôi có làm hồ sơ và nộp, nhưng mà đối với tôi thời gian chờ đợi như vậy là đủ tôi, tôi không còn hứng thú với những nơi làm việc chim sa cá lặn ấy.
Trong lúc chờ đợi, tôi cũng có nộp hồ sơ ở một số nơi khác, họ nhìn cái bằng du học của tôi theo kiểu bàng quan khinh bỉ, họ bảo: "Ôi giời, bây giờ bằng giỏi đầy ấy mà.", "À, bằng như em thì ở bên chị chưa có nhu cầu.", vân vân. Tôi không thấy choáng hay sốc gì cả, mà chỉ cười. À, hoá ra là vậy. Ở mình khi nhìn vào cái bằng, chẳng ai quan tâm đâu, nếu làm Nhà nước họ chỉ quan tâm thân nhân gia đình của bạn, bằng gì đâu có quan trọng, họ nghĩ: "Đi du học thì chắc là nhà có điều kiện, rồi chắc đi du học để rửa bằng..."  Suýt nữa thì tôi phải cười lớn, bằng đại học của tôi nó quá đẹp quá thơm khỏi cần rửa, bằng thạc sỹ của tôi thì cũng đạt điểm tối đa xuất sắc hoàn hảo rồi, chả cần phải gột tẩy ở đâu. Nhưng mà, chẳng có ai quan tâm đoái hoài.
Sau này đi đâu tôi chỉ nói em học đại học đó đó, bỏ qua phần du học, vì tôi chẳng muốn mang tiếng sang chảnh khoe mẽ, điều kiện các kiểu. 
Nhắn các bạn đi du học: Bạn có thể vào Nhà nước làm nếu bố mẹ bạn đã có chỗ sẵn dành cho bạn. Còn nếu vẫn phải về xin việc như tôi thì tốt nhất làm ở tư nhân cho nó lành. 
(còn tiếp, bạn đang kể dở thì có việc phải đi rồi, tôi sẽ chép tiếp cho các bạn nghe)